HỎI ĐÁP CÙNG MÊ KHỦNG LONG TV: THỜI KHỦNG LONG ĐÃ CÓ MUỖI CHƯA?

[Mê Khủng Long - Dinophile.vn] Hỏi: Thời khủng long muỗi đã xuất hiện chưa? Và nếu có, chúng đã hút máu khủng long chưa?

Đáp: Muỗi đã có từ thời khủng long và có thể đã hút máu. Thậm chí không chỉ muỗi cái mà cả muỗi đực cũng có thể từng hút máu khủng long, khác hẳn những gì chúng ta biết ngày nay.

Muỗi là từ thông thường để chỉ các loài côn trùng thuộc họ Culicidae, hiện nay đã được xác định khoảng 3.600 loài. Trong các loài muỗi đã biết - cả còn sống lẫn hóa thạch - dường như chỉ có muỗi cái là kẻ hút máu (bên cạnh khẩu phần từ nhựa cây và hoa quả, trong khi muỗi đực chỉ hút nhựa cây và hoa quả). Còn họ côn trùng chị em của họ muỗi, Chaoboridae, chỉ hút nhựa cây và hoa quả.

Cận cảnh mẫu vật muỗi cổ đại Libanoculex intermedius trong hổ phách.

Trước đây, người ta không chắc rằng liệu muỗi thời khủng long có hút máu hay không. Khi đó, bằng chứng cổ nhất về việc muỗi hút máu đến từ một hóa thạch có niên đại 46 triệu năm về trước: một con muỗi hóa thạch trong đá phiến với cái bụng đầy máu (được xác nhận qua kỹ thuật phổ tán sắc năng lượng tia X).

Tuy nhiên, vào cuối năm 2023, các nhà khoa học đã phát hiện hai con muỗi đực trong hổ phách Lebannon niên đại 125 triệu năm với cấu trúc ở miệng có khả năng đâm qua da, giống muỗi cái ngày nay. Điều này chứng tỏ rằng muỗi đã từng hút máu trong Thời đại Khủng long, thậm chí không chỉ muỗi cái mà muỗi đực cũng là những kẻ hút máu. Những mẫu vật này được xác định là một loài hoàn toàn mới, được đặt danh pháp khoa học là Libanoculex intermedius.

Do sống cùng thời với khủng long, nên chúng có thể cũng đã hút máu của khủng long. Dù vậy, chúng trông không quá to lớn hơn so với muỗi ngày nay.

Libanoculex intermedius có kích thước không khác nhiều so với muỗi hiện đại.

Phát hiện này cũng góp phần lấp đầy khoảng trống về tiến hóa của họ Culicidae. Các nhà khoa học từng đặt giả thuyết rằng các loài của họ này đã xuất hiện từ Kỷ Jura, nhưng bằng chứng hóa thạch xa nhất mà họ có được chỉ có niên đại Phấn Trắng giữa (~95 triệu năm). Nhờ Libanoculex, khoảng trống này đã được lấp đầy thêm 30 triệu năm.